Hipotermia – pierwsza pomoc. Jakie są przyczyny i objawy hipotermii?

Stałocieplność, czyli zdolność człowieka do utrzymywania stałej temperatury wewnątrz ciała, bywa czasami zaburzona. Dochodzi wówczas do przegrzania lub wychłodzenia organizmu, czyli do hipotermii. Skrajne obniżenie temperatury ciała bywa niebezpieczne i może doprowadzić do śmierci. Jaka jest dokładna definicja hipotermii? Co może doprowadzić do takiego stanu? Jakie są przyczyny wychłodzenia organizmu oraz rodzaje hipotermii? Czym jest hipotermia głęboka? Zapraszamy do lektury. 

Co to jest hipotermia?

Temperatura ciała człowieka poniżej 36 stopni Celsjusza wskazuje na stan obniżenia ciepłoty. Krótkotrwały spadek temperatury o jeden stopień Celsjusza nie jest niczym groźnym. Jeśli jednak temperatura ciała człowieka spada poniżej 35°C, wtedy mówimy o hipotermii. Wspomniany stan występuje, kiedy organizm zmniejsza produkcję ciepła, albo zwiększa się jego utrata, i w zbyt szybkim tempie następuje nadmierne wychłodzenie ciała. Gdy temperatura ludzkiego ciała spada, wtedy procesy życiowe ulegają zwolnieniu. W niektórych przypadkach, jeśli temperatura ciała jest skrajnie obniżona, hipotermia może doprowadzić do śmierci. A jakie są przyczyny hipotermii?

Hipotermia – przyczyny

Hipotermia występuje w przypadku, gdy ciało zbyt szybko się wychładza. Do takich sytuacji dochodzi najczęściej podczas deszczowej, wietrznej pogody, lub gdy jest skrajnie niska temperatura powietrza. Hipotermia a zimna woda - najgroźniejszym przypadkiem jest wychłodzenie w wodzie ponieważ już po 5 minutach zanurzenia całego ciała w cieczy o temperaturze 4 stopni może dojść do utraty przytomności. Po tym czasie następuje zgon z powodu hipotermii w wodzie. Do bezpośrednich przyczyn wychłodzenia organizmu możemy zaliczyć brak odpowiedniego okrycia wierzchniego w zimne dni lub zbyt długie przebywanie na mrozie. Epizod hipotermii związany z niską temperaturą otoczenia może przytrafić się każdemu z nas, jednak najbardziej narażone na zjawisko są osoby z przewlekłymi chorobami i po urazach (hipotermia pourazowa). Częstym przypadkiem jest także hipotermia u osób starszych. Mają na to wpływ zaburzenia termoregulacyjne u seniorów, a także przyjmowane przez nich leki.

Objawy hipotermii

Do pierwszych objawów hipotermii możemy zaliczyć wyraźne dreszcze (faza obronna). Wówczas organizm próbuje sobie poradzić ze spadkiem temperatury ciała poprzez ruch. Kolejne objawy hipotermii są związane ze stopniami hipotermii, o których więcej w dalszej części tekstu. Im niższa temperatura ciała, tym bardziej nasilają się symptomy wychłodzenia. Należą do nich: przyspieszenie tętna i oddechu, skurcze mięśni, zaburzenia świadomości, brak czucia. Zaawansowana hipotermia objawia się brakiem przytomności. 

Aby mieć pewność, czy temperatura ciała poszkodowanego nie jest zbyt niska, sięgnij po dobry termometr bezdotykowy, który ukaże wynik błyskawicznie:

Klasyfikacja hipotermii – 3 stadia hipotermii

Hipotermia dzieli się na cztery stadia wychłodzenia. Należą do nich:

· hipotermia łagodna (35-32°C) – pierwsza faza, podczas której nie traci się jeszcze przytomności, a głównymi objawami są wspomniane dreszcze, ogólne osłabienie, zimne i sine dłonie oraz stopy;

· hipotermia umiarkowana (32-28 °C) – w tej fazie dreszcze ustają, jednak pojawiają się: zdezorientowanie u poszkodowanego, zaburzenia mowy, niemiarowe tętno, wychłodzenie skóry na klatce piersiowej, a także ból rąk i nóg;

· hipotermia głęboka (poniżej 28 °C) – wychłodzona osoba jest nieprzytomna, nie reaguje na bodźce, nie porusza się, ma krótki, płytki oddech i lodowatą skórę o sinozielonym zabarwieniu.

· tzw. IV stadium hipotermii (temperatura ciała człowieka spada poniżej 24°C i dochodzi do zatrzymania krążenia) – najniebezpieczniejsza faza, podczas której w każdej chwili może dojść do niedotlenienia mózgu, nagłego zatrzymania oddychania i ostatecznie śmierci. W tym wypadku najważniejszy jest czas i jak najszybsze udzielenie pomocy poszkodowanemu. Hipotermia a pierwsza pomoc - o tym w dalszej części artykułu.

Pierwsza pomoc w przypadku hipotermii

Hipotermia – co robić i jak pomóc osobie w stanie hipotermii? Wszystko zależy od tego, w jakim stadium wychłodzenia jest poszkodowany. Nadrzędną zasadą jednak jest unikanie niepotrzebnego ruchu poszkodowanego. Im poważniejsza faza, tym bardziej należy na to uważać. Osobę poszkodowaną powinno się przemieścić w miejsce suche, ciepłe i osłonięte od wiatru miejsce, a następnie zacząć stopniowo ogrzewać. Należy zdjąć z poszkodowanego przemoczone ubranie i przykryć go kocami. Istotne jest odizolowanie osoby w stanie hipotermii od  zimna. Kolejne czynności zależą od rodzaju hipotermii.

1. W przypadku pierwszej, łagodnej fazy należy ostrożnie wysuszyć poszkodowanego, zawinąć szczelnie w koc termiczny, podawać ciepłe, słodkie napoje, a następnie ułożyć w pozycji bocznej ustalonej.

2. Jeśli mamy do czynienia z osobą w hipotermii umiarkowanej, wówczas powinnyśmy wykonać wszystkie wspomniane wyżej czynności poza rozbieraniem poszkodowanego (sztywność mięśni). Najbezpieczniejszym ułożeniem jest pozycja leżąca. Osobę najlepiej ułożyć z podkurczonymi nogami, a w dalszej kolejności zaprowadzić do lekarza. 

Przy hipotermii głębokiej niezbędna jest pomoc medyczna. Poszkodowanemu nie wolno podawać napojów ani jedzenia. Poza tym należy postępować tak, jak w przypadku hipotermii umiarkowanej. Jeśli nastąpi zatrzymanie oddechu lub krążenia, wtedy trzeba rozpocząć reanimację. Resuscytacja wychłodzonego organizmu jest trudniejsza i trwa dłużej niż ratowanie osoby z prawidłową temperaturą ciała.