Prawidłowy puls - normy. Jakie są przyczyny wysokiego i niskiego pulsu?

Prawidłowy puls (inaczej tętno) to ilość uderzeń, jakie w teorii powinno wykonywać nasze serce - zatem od 60 do 100 dla człowieka dorosłego, do nawet 130 dla niemowląt. Zbyt wysoki puls serca, którego wartość przekracza 100 uderzeń na jedną minutę nosi nazwę tachykardii, natomiast zbyt niski puls (bradykardia) to taki, w którym serce uderza mniej niż 60 razy na minutę. W dzisiejszym wpisie odpowiemy na pytanie jakie jest prawidłowe tętno dla różnych grup wiekowych, a także podamy praktyczne porady na to jak obniżyć puls, gdy tętno jest za wysokie lub jak skutecznie je podwyższyć. Zapraszamy do zapoznania się z artykułem dotyczącym pulsu serca oraz ofertę na ciśnieniomierze GESS z funkcją arytmii. 

Co to jest puls?

Puls to ruch ścian tętnic, który powstaje poprzez wyrzuty krwi, podczas skurczu komór serca, a zatem określa częstotliwość bicia serca. Prawidłowy puls powinien wynosić 70 - 75 uderzeń serca na minutę. Odchylenie od normy powinno nas zaniepokoić, dlatego warto znać objawy, przyczyny i leczenie w przypadku obniżonego bądź podwyższonego tętna. Wyróżniamy 8 głównych typów pulsu, w których stwierdzono nieprawidłowości:

• Puls wysoki lub niski puls - u osób, u których serce bije zbyt wiele lub zbyt mało razy na minutę
• Puls dziwaczny - gdy u pacjenta pojawia się astma lub zatorowość płucna
• Puls dyskrotyczny – przejawia się, gdy występuje niewydolność serca
• Puls naprzemienny – pojawia się w przypadku niewydolności lewo-komórkowej
• Puls nitkowaty - pojawiający się czasami podczas gorączki
• Puls twardy - występuje u pacjentów, którzy zmagają się ze zwężoną zastawką
• Puls bliźniaczy - występuje przy zaburzeniu rytmu serca

Jaki jest prawidłowy puls? Normy 

Ile uderzeń serca na minutę stanowi wartość prawidłową? Jaki puls jest za wysoki? Normy pulsu nie są jednolicie określone. Prawidłowe tętno zależy od wieku, płci, a także kondycji fizycznej. Za wysoki puls serca określany jest, jako tachykardia, czyli tzw. częstoskurcz, zaś zbyt niskie tętno to bradykardia. Natomiast symetryczność pulsu, czyli symetryczność uderzenia fali tętna we wszystkich kończynach, to prosty sposób, aby móc dokonać diagnozy takich chorób, jak np. miażdżyca czy zatory tętnic. W poniższym zestawieniu znajduje się charakterystyka prawidłowości tętna, ilość uderzeń serca na minutę dla poszczególnych grup wiekowych z uwzględnieniem odchyleń od normy.

· Tętno/puls u noworodka  

Ponieważ serce dziecka pracuje znacznie szybkiej, niż serce dorosłego człowieka. Prawidłowy puls u noworodków wynosi 140 uderzeń na minutę. O tachykardii mówimy w przypadku 200-300 uderzeń serca na minutę, zaś podejrzenie bradykardii występuje poniżej 100 uderzeń serca na minutę. 

· Tętno/puls u dziecka     

Odpowiednie tętno u dziecka w wieku 2-10 lat to około 100 uderzeń na minutę, za wysoki puls wynosi natomiast powyżej 160 uderzeń na minutę, zaś niski puls w przypadku dzieci zależny jest od kolejnych podkategorii wiekowych. Dla dzieci od 2 do 3 roku życia o bradykardii będziemy mówić, kiedy puls wynosi poniżej 76 uderzeń na minutę, u 4-latków będzie to granica 70 uderzeń, zaś do 6 roku życia, niepokoić powinno nas tętno poniżej 65 uderzeń serca na minutę. U dzieci do 12 roku życia bradykardię oznacza puls poniżej 52 uderzeń. 

· Tętno/puls u nastolatka     

W przypadku nastolatków normy tętna wynoszą 85 uderzeń serca na minutę. Puls poniżej 80 uderzeń jest bradykardią, zaś tachykardię odnotowuje się powyżej 90 uderzeń na minutę. 

· Tętno/puls prawidłowy u dorosłych     

Dobre tętno u dorosłego człowieka to ok. 70 uderzeń na minutę. Niepokojąco niskie tempo spoczynkowe (badane podczas stanu spoczynku) zauważa się poniżej 50 uderzeń serca na minutę, za wysokie zaś, gdy ta ilość przekracza 100 uderzeń. 

· Tętno/puls u osób starszych

Optymalny puls u seniorów to około 60 uderzeń na minutę, gdy ta wartość wynosi poniżej 50 lub powyżej 70 uderzeń na minutę mamy do czynienia z odchyleniem od normy. 

Jak mierzyć puls?

Umiejętność prawidłowego mierzenia tętna może pomóc nam w regulacji naszych aktywności w ciągu dnia, ale także monitorowaniu naszego zdrowia. Mierzenie pulsu to prosta czynność. Aby prawidłowo sprawdzić normy tętna spoczynkowego, warto mieć pod ręką zegarek bądź stoper. W świecie smartfonów, nie powinno to być trudne. Do tętnicy szyjnej lub promieniowej, przykładamy drugi, trzeci i czwarty palec dłoni, lekko uciskając. Następnie włączamy stoper i liczymy uderzenia pulsu w ciągu 60 sekund lub przez 15 sekund, a wynik mnożymy razy cztery. Na wysokość pulsu wpływa wiele czynników, między innymi: aktywność fizyczna, stres, spożycie alkoholu czy kawy, dlatego dobrze mierzyć tętno rano, po przebudzeniu. Pomiaru dokonujemy w pozycji siedzącej lub leżącej, a gdy w ciągu dnia chcemy zmierzyć puls, warto zrobić to w stanie odpoczynku. Dobrym rozwiązaniem na dokładne mierzenie pulsu jest ciśnieniomierz. 

Sprawdź ciśnieniomierze oferowane przez Sklep medyczny Store

Wysoki puls - objawy i przyczyny

Co oznacza wysoki puls? Jakie są przyczyny wysokiego pulsu? Należy pamiętać, że wysoki puls nie zawsze stanowi niebezpieczeństwo dla naszego zdrowia, choć jednocześnie nie należy ignorować żadnych odstęp tętna od normy. Wysokość pulsu zależna jest od wielu czynników. Po aktywności fizycznej, nasz puls będzie inny niż podczas wykonywania pomiaru w stanie spoczynku. O za wysokim pulsie będziemy mówić, gdy u dorosłego człowieka przekracza on 100 uderzeń serca na minutę.  Do poważniejszych przyczyn wysokiego tętna należą: wady serca, niewydolność serca, niedotlenienie, anemia, nadczynność tarczycy, astma, rozedma płuc, nerwica, zakrzepy i zatory w krążeniu płucnym. Puls wysoki pojawia się także przy gorączce, stosowaniu używek, paleniem papierosów, odwodnieniem, biegunką, przewlekłym stresem. Objawy wysokiego pulsu to: kołatania serca, duszności, osłabienie, zawroty głowy, uczucie niepokoju, zimne poty. Warto wiedzieć, że wysoki puls spoczynkowy i towarzyszące jemu objawy mogą sygnalizować tachykardię, a ta prowadzić może nawet do udaru czy migotania przedsionków. 

Jak obniżyć puls, gdy tętno jest za wysokie?

Podwyższone tętno można leczyć na wiele sposobów. Jak obniżyć tętno? Metody obniżania pulsu powinny być dostosowane do każdego indywidualnie. Wysokie tętno wynikające z nadmiernego stresu warto leczyć poprzez konsultacje z psychologiem, stosowanie metod wyciszających, medytacji, czy spożywaniem odpowiednich naparów ziołowych. Tachykardia powstała podczas infekcji, utraty krwi czy biegunki leczy się poprzez zlikwidowanie choroby głównej. Stosowane są także leki obniżające ciśnienie krwi lub regulujące pracę serca. Oczywiście powyższe metody należy stosować w przypadku utrzymującego się podwyższonego tętna, jeśli występuje ono chwilowo, jest to proces naturalny. Jeśli mamy wysoki puls warto unikać kawy, herbaty i napojów energetycznych, a także zrezygnować z ciężkiego wysiłku fizycznego i sportów ekstremalnych. 

Niski puls - objawy i przyczyny

Niski puls serca oznaczać może bradykardię (zmniejszenie częstości bicia serca), jednak nie za każdym razem mamy do czynienia z patologicznymi przypadkami obniżenia tętna, o czym warto pamiętać. Jednakże puls poniżej 60 uderzeń serca na minutę, a także towarzyszące jemu objawy mogą nas zaniepokoić. Jakie są objawy niskiego pulsu? Przede wszystkim w przypadku wystąpienia niskiego tętna, mogą towarzyszyć nam zawroty głowy, osłabienia i omdlenia, a także uczucie duszności i bóle kończyn. Co jest przyczyną niskiego pulsu? Niskie tętno może być objawem miażdżycy, ale także zaburzeń hormonalnych, zaburzeń elektrolitowych, zatruciem lekami, blokami zatokowo-przedsionkowymi i zatokowo-komorowymi. 

Jak podwyższyć puls, gdy tętno spada? 

Jak podnieść tętno w przypadku jego obniżenia? Metody podniesienia tętna zależne są od tego, czy obniżenie ma charakter gwałtowny, przebiegły, znaczny czy wysoki. Przewlekle niski puls to bradykardia, nieleczona może doprowadzić do stanu zagrożenia życia, wówczas pacjentowi podaje się dopaminę lub atropinę, niekiedy, aby stale unormować puls wszczepia się stymulator serca. W przypadku nieznacznych spadków pulsu, warto sięgnąć po napoje posiadające kofeinę, jak kawa, czy pójść na spacer.